SON DƏQİQƏ

Məqalə Azərbaycan respublikasının xalq artisti, professor Mələkxanım Eyubovanın yaradıcılığına həsr edilir.
Dövlətimizin milli-mənəvi irsi dedikdə ilk ağıla xalq musiqiləri və muğamımız 
gəlir. Çünki bütün mənəvi dəyərlər və mədəniyyət onlarla sıx əlaqədədir.
Azərbaycan Respublikasının Xalq Artisti, professor Mələkxanım Eyubovanın 
yaradıcılığında əsas yeri demək olar ki, xalq mahnıları və muğam dəsgahları 
tutur. Bəstəkar mahnılarının da mahir ifaçısı olan xanım sənətkarın ifa etdiyi 
muğam dəsgahları tədris materialı kimi istifadə olunur. Mələkxanım xanım ifa 
etdiyi bütün mahnılara, muğamlara öz səsininin ecazkarlığı ilə yeni bir rəng 
qatmışdır. Həmçinin o bir çox xalq mahnılarına və bəstəkar mahnılarına yeni nəfəs verməklə, dinləyici kütləsinə yenidən sevdirməyi bacarmışdır.(“Cığey”, 
Süsən sünbül” , “Ləbu-ləb”, “Qadan alım”, “Axı mən neyləmişəm” “Gərək günəş 
dağları aşıb sönməyəydi”) Bu tendensiyanı davam etdirməklə milli-mənəvi 
irsimizə, mədəniyyətimizə necə dəyər verdiyi və qoruduğu açıq-aşkar bəlli olur
Mələkxanım Eyubova yaradıcılığı janr baxımından da çox rəngarəngdir. 
Xanəndənin repertuarında sevgi ( “Sənin yerin ürəyimdə” “aləm gözəl”), 
gözəllik (“ Mən necə bağban olaram” “ceyranım” “göydən enmiş bir mələk”) 
tale və dünyanın dərki ( “oyan taxtım-tacım”, “dünya nədir”) və s. kimi 
mövzulara toxunulub. Həmçinin oxuduğu muğamların sözlərində insanları 
sevgiyə, birliyə, sülhə, mehribanlığa səsləyir. 
Qırmasın bir çiçək Yasəməndən
Səhni-gülüstanımıza əsməsin xəzan
Bayrağımız dalğalanıb olsun hökmüran
Kainatda hökm sürsün tək ədalət
Məhv edilsin yer üzündən hər xəyanət (“Mahur-Hindi” muğam dəsgahından)
Muğam dəsgahlarında istifadə olunan şeirlərin, qəzəllərin seçimində də daima 
klassiklərimizi, xalq ədəbiyyatını unutmayan sənətkar, Seyid Əzim Şirvani, 
Nəsimi, Fizuli, Əliağa Vahid və s. yaradıcılığına üz tutur. 
Təbii ki, milli-mənəvi irsimiz dedikdə ağla tək incəsənət, musiqi, muğam 
gəlməklə yanaşı, bir sıra başqa nüanslar da öz sözünü deyir. 
Mələkxanım Eyubova müsahibələrinin birində şalvarla, dizdən yuxarı geyimlə
muğam oxumağın yanlış olduğunu bildirir. Düzdür, xanım sənətkarın bu fikirləri 
sənət yoldaşları tərəfindən birmənalı qarşılanmasa da, bu fikirlər Azərbaycan 
mədəniyyətini qorunması üçün, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması üçün öz 
sözünü deyirdi. 
Hər zaman efirlərdə, el şənliklərində öz səhnə mədəniyyəti, danışığı ilə gənc 
xanəndələrə, bir sözlə hər kəsə örnək olur. O ilk dəfə efirə gələndə belə milli 
geyimlərimizdən istifadə edib.
Həmçinin, öz ustadlarına, müəllimlərinə qarşı hörmətlə yaddaşlarda qalan 
Mələkxanım Eyubova, müsahibələrinin birində 5 ildən bir müəlliminin yubileyini 
keçirdiyini bildirir. Bu isə sənətkarın vəfalı xarakterliliyinin bariz nümunəsi kimi 
dəyərləndirilə bilər. Həmçinin, bildirmək yerinə düşərdi ki, müəllim kimi də
Mələkxanım xanım, tələbələrinin sevimlisinə çevrilmişdir. Hətta bəzi 
müğənnilərin universitet ustadı olmasa belə, fəxr hissi ilə deyə bilərəm ki, 
Mələkxanım Eyubova bir məktəbdir. Və biz də şanslı nəsildən hesab olunuruq 
ki, bu canlı məktəbin şahidiyik. Onun tələbələri arasında xanəndələr, əməkdar 
artistlər var. Öz seçilən tədris metodikası ilə incəsənətlə yanaşı, pedaqogikada 
da məharətini sübut etmiş olur. Təsadüfi deyildir ki, Mələkxanım Eyubova 
Azərbaycan respublikasının xalq artisti olmaqla yanaşı, Azərbaycan Dövlət 
Mədəniyyət İncəsənət Universitetində muğam kafedrasında professor kimi 
çalışır.
Psixologiyanın əsas problemlərindən biri də “şəxsiyyət” problemidir. Gənclərin, 
eləcə də uşaqların şəxsiyyət kimi formalaşmasında musiqinin, incəsənət 
nümunələrinin rolu danılmazdır. Bu baxımdan təbii ki, Azərbaycan incəsənətinin 
əvəzedilməzlərindən sayılan Mələkxanım Eyubovanın misilsiz rolu danılmazdır. 
İfa etdiyi muğam dəsgahları, bəstəkar musiqiləri ruhun qidasını əsl mənada tam 
təmin edirdi. Səsinin incəliyi sanki, özünün incə ruhlu olmasından bizə xəbər 
verirdi. İncə ruhlu sənətkar da dinləyicilərini bu səpkidə inkişaf etdirir və formalaşdırırdı. Onun ifaçısı olduğu mahnılarından bəhrələnən dinləyicilər 
sanki, özlərini, yaşadığı həyatı daha da yaxşı dərk edir, öz daxili dünyalarına 
səyahət edirlər. 
Son olaraq, qeyd etmək yerinə düşərdi ki, Mələkxanım Eyubova yaradıcılıq 
fəaliyyətinə başladığı dövrdən başlayaraq (1979) istər səhnə mədəniyyəti, istər 
musiqi çələngi, istərsə də şəxsi həyatında hər zaman milli-mənəvi irsimizi, 
dəyərlərimizi qoruyub saxlamış, hətta bir çox musiqilərə yeni nəfəs verməklə
yanaşı mədəniyyətimizə yeni töhvələr vermişdir. Mən əminəm ki, illər keçsə də, 
Mələkxanım xanımın tələbələri bu tendensiyanı layiqincə davam etdirəcək və
bu məktəbi qoruyub saxlayacaq. Bu isə, xanım sənətkarın öz şəxsi 
keyfiyyətlərini tələbələrinə inikas etdirməsinin, pedaqoji bacarığının nəticəsidir.
Dəyərli xalq artistimizə uzun ömür, can sağlığı arzu edir, yaradıcılığında uğurlar 
diləyirik.

Psixoloq Musa Məmmədzadə

VETENİM-AZƏRBAYCANDIR.AZ