SON DƏQİQƏ

Loru – Pəmbək mahallarında toxunmuş xalçalar dağlıq və dağətəyi ərazi kimi bu bölgədə yetişən meyvələrin , bitkilərin sayəsində əldə edilən rənglərlə özünəməxsus çalarlar qazanmışdır. Bu xalçaları Qazax xalça məktəbindən ayrı təsəvvür etmək mümükün deyil. Buradakı xalça naxışlarını bədii sənətkarlığın mürəkkəb nümunəsi də adlandırmaq olar. Zaman keçdikcə bu təsvirlər fərqli tərzlərdə təcəssüm olunmağa başlamış , sənət tarixinin ayrılmaz bir hissəsinə çevrilmiş , keçdiyi inkişaf yolunun məntiqi nəticəsi kimi sabit bədii üsluba yiyələnmişdir.

Loru – Pəmbəkdə qara yunlu, cins qoyunların  bəslənməsi sayəsində burada iplərin fərqli rəng çalarları vardır. Burada xırda buynuzlu heyvanlar arasında keçinin də saxlanması rast gəlinir. Keçi yunundan  faydalanan yerli əhali ondan müxtəlif xalça məmulatlarının toxunmasında da istifadə etmişdir. Bu ərazidə ən çox rast gəlinən xalça növlərindən biri kimi  “ namazlığı “ xüsusi qeyd etmək lazımdır. Mürəkkəb və sadə kompozisiyalı xalçalar bu əhalinin dini dünyagörüşü , islami inancından rişələnərək toxunmuşdur. Əsas xalçaçılıq məntəqələri ilə məşhur olan Allahverdi, Pədik , Böyük Ayırım, Yuxarı Axtala , Mosul , kömürü , bazalt qayaları ilə tanınmış Aşağı Kilsə , qədim Oğuz qəbirləri , saxsı su anbarları  ziyarətgahları ilə tanınan  Mollaqışlaq kəndi, hələ qədimdən heyvandarlıqla,  bağçılıq , tərəvəzçiliklə tanınmış Hallavar , Heydərli kəndləri , Voronsovka , Qara qala, Qızıl daş, Cücəkənd , Sarıyal , Soyuqbulaq , Barana bölgəsinin Yuxarı Körpülü, Ləmbəli , Ləlvər , Hamamlı bölgəsinin  Qursalı , Qızılörən, Saral, Cəlaloğlu bölgəsinin  Çubuqlu , Gərgər kimi kəndlərini göstərmək  olar.                         Xüsusilə , Qursalıda əhalinin böyük əksəriyyəti xalça və xalça məmulatlarının toxunması ilə intensiv şəkildə məşğul olmuşdur.

Loru - Pəmbək mahallarının mineral ehtiyatlarla zəngin olması boyaqçılıq işində bu minerallardan istifadəyə imkan yaratmışdır. Loru - Pəmbək mahallarında toxunan palaz və kilimlər rəng düzümü  və naxış tərtibatına görə  Ağbaba mahalında toxunan kilim və palazlarla oxşardır. Bu mahalda “ qoşa damğa”  və “ rombşəkilli” elementlər kilim və palazlarda çox geniş yayılmışdı. Burada toxunan kilim və palazlar rənginə , naxışlarına görə Bakı , Şirvan palazlarına bənzəyir.

Vəliyeva Aygün

İRS Mədəni İnkişafa Dəstək İctimai Birliyinin üzvü