SON DƏQİQƏ

VETENİM-AZERBAYCANDIR.AZ

Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında telefon danışığı iki ölkə mediasında, siyasi dairələrdə ciddi müzakirə olunur. Rusiya mediası yazır ki, Putin Paşinyana özünü konstruktiv aparmağın zəruriliyini bildirib və söhbəti Ermənistanın indiyədək yerinə yetirmədiyi üçtərəfli razılaşmaların praktiki aspektlərinə həsr edib. Paşinyanın təşəbbüsü ilə baş tutan telefon danışığı və Putinlə danışıqlar İrəvanın ümid etdiyi ssenari üzrə getməyib: Rusiya lideri həmsöhbətindən konstruktiv davranmağı tələb edib. Bunu Kremlin saytındakı press-relizlə də qiymətləndirmək olar. Ayrı bir abzasda deyilir ki, Vladimir Putin Nikol Paşinyanla söhbətində "bütün ortaya çıxan məsələlərin konstruktiv şəkildə, tərəflərin Rusiya sülhməramlıları ilə sıx təmasda və qarşılıqlı fəaliyyətində həllinin vacibliyini vurğulayıb".
Rusiya Ermənistandan niyə narazıdır?
Rusiya prezidenti ilə Ermənistanın baş nazirinin dünənki söhbəti Ermənistanın Rusiyanın vasitəçiliyi ilə Azərbaycanla münasibətlərin tənzimlənməsini pozmaq cəhdlərinə Moskvanın reaksiyasını ümumiləşdirir. Bundan əvvəl Rusiya hakimiyyətinin İrəvanın yaratdığı problemlərə mənfi münasibətini xarici işlər naziri Sergey Lavrov dilə gətirib, lakin Nikol Paşinyanın komandası xəbərdarlıqlara məhəl qoymayıb - Prezident Vladimir Putinin dediyi sözlər bundan ibarətdir.
Rusiya Ermənistandan bir neçə səbəbə görə narazıdır. Birincisi, Ermənistan hakimiyyəti Ermənistan-Azərbaycan sərhədində təxribat törədir. Moskvanın vasitəçiliyi ilə iki respublika arasında sülhün təmin olunmasının bütün mərhələlərini ədalətli və aydın şəkildə müəyyən edən dörd sənəd imzalandı, lakin İrəvan bu sənədlər üzrə üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirmir. İş o yerə çatıb ki, Nikol Paşinyan birbaşa olaraq Zəngilan rayonu ilə Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında nəqliyyat əlaqəsini təmin etməkdən imtina edir, Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan isə daxili Azərbaycan mövzusunun Qarabağla bağlı müzakirələrin gündəliyinə salınması üçün qəbuledilməz şərt qoyur.

İkincisi, Ermənistan Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı maraqlarının reallaşmasına mane olur. Sabit regiona ehtiyac və iki müttəfiqi arasında hərbi əməliyyatlara son qoyulması ilə yanaşı, Rusiya indi ondan ixrac və idxal üçün alternativ marşrut yaratmaq üçün istifadə etməyə çalışır - İrəvanın qurmaq istəmədiyi məhz Zəngəzur dəhlizi vasitəsilə. Ola bilsin ki, Ermənistan hakimiyyəti bu mövzudan qəsdən Rusiya ilə sövdələşmə aləti kimi istifadə edir ki, bu da Moskvanı qıcıqlandırmaya bilməz: İrəvan kömək əvəzinə müttəfiqinin çətin vəziyyətindən pul qazanmağa çalışır.
Üçüncüsü, Ermənistan Rusiyadan uzaqlaşma kursunu gücləndirib. Bunu İrəvanın KTMT-də işləməkdən imtina silsiləsi sübut edir: birincisi, Nikol Paşinyan KTMT-nin Yerevan sammitinin sənədlərini imzalamır, sonra respublika təşkilatın öz ərazisindəki təlimlərini ləğv edir, sonra baş katibin müavini vəzifəsindən imtina edir. Bunu daha da yüksək səslə, Rusiya müttəfiqinin torpağında Fransa jandarmları və alman polislərinin daxil olduğu Aİ müşahidəçilərinin "mülki" missiyasının görünməmiş yerləşdirilməsi sübut edir. Qərblə Rusiya arasında genişmiqyaslı geosiyasi qarşıdurma zamanı Ermənistan Qərbin təhlükəsizlik rəsmilərini, hətta onların tərkibini genişləndirmək perspektivi ilə içəri buraxdı ki, bu da Moskvada yalnız xəyanət kimi qiymətləndirilə bilər.
Odur ki, Kremlin saytında yer alan mesaj Ermənistan hakimiyyətinə son xəbərdarlıq kimi qiymətləndirilməlidir: onlar anti-Rusiya hərəkətləri ilə yanaşı, nizamlanmanın təxribatını dayandırmalı və özlərini dağıdıcı yox, konstruktiv aparmalıdırlar. Xüsusilə, İrəvan Azərbaycan hakimiyyəti ilə Qarabağ iqtisadi rayonu erməniləri arasında dialoqa müdaxilə etməməli, xüsusən də onları Azərbaycan ordusuna qarşı yeni müharibəyə hazırlamalıdır.
İki ölkə sərhədində sabitliyin və təhlükəsizliyin təmin olunması ilə bağlı sözlərdə xüsusi mesaj gizlənir. Söhbət Aİ-nin "mülki" missiyasına aiddir, onun nümayəndələri hazırda Ermənistan və Azərbaycan sərhədində yerləşir. Rusiya baxımından Avropanın təhlükəsizlik qüvvələrinin və rəsmilərinin istər müttəfiqlərinin sərhədində, istərsə də ümumiyyətlə Ermənistan ərazisində heç bir işi yoxdur. Otuz il ərzində Ermənistan sərhədlərinin təhlükəsizliyini FSB Sərhəd Xidməti təmin edirdi və Moskva geosiyasi rəqiblərin onu əvəz etmək cəhdlərinə dözməyəcək. Nikol Paşinyanın Putinin iradlarına diqqət yetirib-yetirmədiyinə gəldikdə, bunu zaman göstərəcək.
VETENİM-AZERBAYCANDIR.AZ